Viện sinh thái nhân văn và phát triển bền vững phát triển nghiên cứu liên ngành về sinh thái nhân văn
Viện sinh thái nhân văn và phát triển bền vững (HESDI) đã xây dựng kế hoạch chiến lược giai đoạn 2024-2030 nhằm khẳng định vị thế là một trong những tổ chức nghiên cứu hàng đầu về lĩnh vực sinh thái nhân văn. HESDI sẽ đầu tư xây dựng các phòng lab mới tập trung vào các hướng nghiên cứu liên ngành gồm: sinh thái nhân văn nông thôn, đô thị sinh thái, bảo tồn văn hóa và phát triển du lịch bền vững, năng lượng tái tạo, kinh tế tuần hoàn.
Trên thế giới, nghiên cứu về sinh thái nhân văn đang trở thành một xu hướng quan trọng nhằm tìm kiếm các giải pháp phát triển bền vững, hài hòa giữa con người và tự nhiên. Theo thống kê của Web of Science, số lượng công bố khoa học liên ngành về lĩnh vực này đã tăng từ 1.256 bài năm 2010 lên 4.289 bài năm 2020, tăng trưởng bình quân 13,1%/năm. Các quốc gia đi đầu trong nghiên cứu sinh thái nhân văn gồm có Mỹ, Anh, Đức, Australia, Trung Quốc. Tại Việt Nam, Định hướng phát triển bền vững đến năm 2030 đã được đưa vào Chiến lược phát triển kinh tế - xã hội 2021-2030. Tuy nhiên, nghiên cứu về sinh thái nhân văn còn ít được quan tâm. Trong giai đoạn 2016-2020, chỉ có 186 công bố quốc tế của các tác giả Việt Nam về lĩnh vực này, đứng thứ 34 trên thế giới và thứ 5 trong ASEAN. Trong bối cảnh Việt Nam đang đối mặt với nhiều thách thức về ô nhiễm môi trường, biến đổi khí hậu, bảo tồn đa dạng sinh học, phát triển bền vững, việc đẩy mạnh nghiên cứu liên ngành, đa ngành về sinh thái nhân văn là rất cấp thiết.
Viện Sinh thái nhân văn và Phát triển bền vững (HESDI) được thành lập năm 2014, là một đơn vị nghiên cứu trực thuộc Hội Trí thức Khoa học và Công nghệ trẻ Việt Nam (VAYSE). Chức năng chính của HESDI là triển khai các nghiên cứu liên ngành, đa ngành về sinh thái học, nhân văn và phát triển bền vững; cung cấp các luận cứ khoa học và đề xuất chính sách cho Đảng và Nhà nước về các vấn đề liên quan. Nhiệm vụ trọng tâm của HESDI gồm có: Nghiên cứu mối quan hệ tương tác giữa hệ sinh thái tự nhiên với văn hóa, xã hội và các hoạt động kinh tế của con người; Phát triển các mô hình quản lý tài nguyên và môi trường dựa vào cộng đồng; Nghiên cứu tác động của biến đổi khí hậu và đề xuất các giải pháp thích ứng, giảm nhẹ phù hợp với bối cảnh văn hóa, xã hội địa phương; Cung cấp bằng chứng khoa học để hoạch định chính sách phát triển kinh tế - xã hội gắn với bảo vệ môi trường và bảo tồn đa dạng sinh học.
Hợp tác đổi mới sáng tạo xanh Việt Nam (VIGIC) ký kết biên bản ghi nhớ giữa các thành viên.
Một trong những định hướng quan trọng của HESDI là thúc đẩy nghiên cứu về sinh thái nhân văn phục vụ đổi mới sáng tạo xanh. Cụ thể, HESDI sẽ triển khai các nhiệm vụ sau: Nghiên cứu phát triển các công nghệ xanh phù hợp với điều kiện sinh thái và văn hóa của từng vùng miền như công nghệ tái chế rác thải hữu cơ, công nghệ xử lý nước thải sinh học, năng lượng tái tạo quy mô nhỏ; Xây dựng các mô hình sinh thái nông nghiệp, du lịch sinh thái dựa vào bản sắc văn hóa và tri thức bản địa; Nghiên cứu và đề xuất cơ chế, chính sách thúc đẩy đổi mới sáng tạo xanh như ưu đãi thuế cho doanh nghiệp đầu tư vào công nghệ sạch, trợ giá sản phẩm xanh, tín dụng xanh, mua sắm công xanh; Triển khai các chương trình đào tạo, nâng cao nhận thức cộng đồng về đổi mới sáng tạo xanh.
Ngày 29/5/2024, tại Hà Nội, Viện Sinh thái nhân văn và Phát triển bền vững (HESDI) cùng 5 đơn vị thành viên VIGIC khác gồm ASTRI, TSC, ITSC, STNN và USTG đã tham gia lễ ký kết biên bản ghi nhớ hợp tác (MOU) về nghiên cứu và ứng dụng khoa học công nghệ trong phát triển bền vững, đổi mới sáng tạo xanh.
Tiến sĩ Trần Hồng Hải, Phó Viện trưởng Viện Sinh thái nhân văn và Phát triển bền vững (HESDI)
Phát biểu tại buổi lễ, TS Trần Hồng Hải, Phó Viện trưởng HESDI, đã khẳng định: "Việc ký kết MOU giữa 6 đơn vị nghiên cứu mạnh của VIGIC sẽ tạo tiền đề để chúng ta phối hợp chặt chẽ, bổ trợ cho nhau trong triển khai các nhiệm vụ trọng tâm về phát triển bền vững. HESDI sẽ phát huy thế mạnh về nghiên cứu liên ngành, đa ngành trong lĩnh vực sinh thái nhân văn, phối hợp với các đơn vị đẩy mạnh chuyển giao các tiến bộ khoa học, công nghệ xanh vào thực tiễn, góp phần thúc đẩy sự nghiệp đổi mới sáng tạo xanh của đất nước."
Thực hiện MOU và kế hoạch chiến lược giai đoạn 2024-2030, HESDI sẽ triển khai một số hoạt động trọng tâm sau:
- Xây dựng 5 phòng lab mới về các hướng nghiên cứu liên ngành: sinh thái nhân văn nông thôn, đô thị sinh thái, bảo tồn văn hóa và phát triển du lịch bền vững, năng lượng tái tạo, kinh tế tuần hoàn. Các phòng lab này sẽ là nơi quy tụ các nhà khoa học giỏi, triển khai các đề tài nghiên cứu xuất sắc, công bố trên các tạp chí quốc tế uy tín.
- Đẩy mạnh hợp tác quốc tế thông qua việc xây dựng mạng lưới với các trường đại học, viện nghiên cứu nước ngoài để thực hiện các chương trình nghiên cứu chung, trao đổi học giả, tổ chức hội thảo quốc tế thường niên về sinh thái nhân văn. Mục tiêu đến năm 2030, HESDI sẽ nằm trong top 10 tổ chức nghiên cứu hàng đầu khu vực Đông Nam Á về lĩnh vực này.
- Tăng cường tư vấn, chuyển giao các mô hình phát triển bền vững dựa vào cộng đồng. HESDI sẽ phối hợp với 5 đơn vị đã ký MOU và chính quyền địa phương triển khai thí điểm các mô hình sinh thái nông nghiệp, đô thị sinh thái, du lịch cộng đồng... Thông qua đó tiếp tục hoàn thiện các mô hình trước khi nhân rộng.
Để thực hiện thành công các nhiệm vụ trên, HESDI rất cần sự hỗ trợ về nhân lực, tài chính và cơ chế từ Hội Trí thức Khoa học và Công nghệ trẻ Việt Nam (VAYSE) và Hợp tác đổi mới sáng tạo xanh Việt Nam (VIGIC). Với vai trò là tổ chức chủ quản, VIGIC sẽ vận động nguồn lực, xây dựng quỹ hỗ trợ nghiên cứu; kết nối HESDI với các đơn vị thành viên khác, các bộ, ngành và địa phương để triển khai hiệu quả các chương trình hợp tác, chuyển giao công nghệ; tham mưu với Đảng và Nhà nước hoàn thiện thể chế, chính sách thúc đẩy nghiên cứu liên ngành, ứng dụng các mô hình sinh thái bền vững vào thực tiễn.
Trong thời gian tới, VGIC sẽ phối hợp chặt chẽ với HESDI và các đơn vị thành viên khác để triển khai các nhiệm vụ về tăng cường nghiên cứu, đổi mới sáng tạo, góp phần xây dựng nền kinh tế xanh, kinh tế tuần hoàn tại Việt Nam. HESDI với thế mạnh về nghiên cứu liên ngành sẽ đóng vai trò quan trọng trong Chương trình quốc gia về Phát triển kinh tế xanh được Chính phủ phê duyệt. Việc ký kết MOU giữa 6 đơn vị nghiên cứu mạnh của VGIC đã tạo động lực để cộng đồng các nhà khoa học trẻ tăng cường hợp tác, phát huy sức mạnh tổng hợp nhằm triển khai thành công các nhiệm vụ trọng tâm về phát triển bền vững, hướng tới một Việt Nam xanh - sạch - đẹp.
Trích nguồn: https://vayse.org/